Communiceren met eten
Onlangs verscheen in het Algemeen Dagblad een artikel van Bert van den Hoogen in de rubriek 'DE DAG VAN..'. In dit artikel wordt het belangrijke werk van twee diëtisten bij Ipse de Bruggen uitgelicht. Zij spelen een essentiële rol in het bevorderen van de gezondheid van bewoners met een verstandelijke beperking. Je leest het artikel hieronder.
Marieke Odekerken uit Gouda en Anne-Marit Peek uit Waddinxveen zorgen als diëtisten bij Ipse de Bruggen dat de bewoners met een verstandelijke beperking gezond eten. Ze zijn meer dan alleen de persoon die vertelt wat ze moeten eten.
Marieke en Anne-Marit gaan soms met hun cliënten mee boodschappen doen of ze komen een kijkje nemen in de koelkast en de voorraadkast. Anne-Marit: ,,Dan laten ze ook meteen alles zien, zo open en eerlijk zijn ze. Als ik vraag of ze zich aan de afspraken hebben gehouden, zeggen ze het ook gewoon als dat niet zo is. Een ander zou dat een beetje verhullen.”
Marieke: ,,Ze zijn zoals ze zijn. Er is geen masker of filter. Dat heeft me in mijn hart geraakt toen ik als diëtist hier stage kwam lopen.’’
De omgang met hun cliënten is niet altijd zo ongecompliceerd. Dat ze soms erbij zijn tijdens het boodschappen doen of koken, is nodig om het gedrag van hun cliënten rondom voeding in de praktijk te zien. Het is een van de manieren om dat gedrag te kunnen veranderen. Anne-Marit: ,,De communicatie en bejegening gaat heel anders dan bij reguliere cliënten. Soms kan een cliënt niet lezen. Ze kunnen niet vertellen wat hun eetprobleem is of waarom ze niet willen eten. Dus moeten we op een andere manier achter de hulpvraag komen.’’
Marieke: ,,We communiceren op verschillende manieren, onder andere met pictogrammen en foto’s. Maar we hebben ook een bord dat ze met voedingsmiddelen moeten vullen. Het is heel praktisch. We kunnen uitleggen dat het beter is om wat meer groenten op het bord te doen, zonder dat we uitleggen dat dat voor de vitamines en vezels is.’’
Anne-Marit: ,,De kennis van de opleiding biedt een goede basis, maar hier gaat niets volgens het boekje. Klachten rondom eten en drinken kunnen een uitingsvorm zijn van een onderliggend probleem. Onze cliënten kunnen zich vaak moeilijk uiten. Zo kan bijvoorbeeld een probleem op de dagbesteding zich uiten in niet willen eten. Met eten kunnen ze communiceren: door eten te weigeren heb ik aandacht. Dan komen ze bij ons.’’
Anne-Marit: ,,Dan gaat het om de werkelijke vraag achter het eetprobleem. Daarom is ons werk interdisciplinair. We werken samen met onder andere logopedie, ergotherapie, fysiotherapie, gedragsdeskundigen en de arts.’’
Marieke: ,,Ook contact met de familie is belangrijk. Soms zitten we met de cliënt, twee specialisten, de arts en de ouders bij elkaar en dan moeten wij op de verschillende niveaus het gesprek voeren.’’ Anne- Marit: ,,Daarbij is het van belang dat we een goede vertrouwensrelatie met de cliënt hebben. We zijn paramedici, maar we voorkomen dat de cliënten het gevoel hebben dat ze bij ons ‘naar de dokter’ gaan. Als ze hier komen, is dat voor ‘een gesprek over eten’.’’
Lekker in je vel
Dat vertrouwen is ook een reden om bij de activiteiten rondom voeding te zijn. Marieke: ,,Dat vind ik ook mooi aan ons werk. We hebben een plekje in hun leven. We volgen ze een lange periode.’’ Anne-Marit: ,,Dat is ook nodig, want het zijn kwetsbare mensen van wie er velen aangepaste voeding nodig hebben. Hun verstandelijke beperking kan samengaan met een onderliggende aandoening. De juiste voeding is dan van belang om lekker in je vel te zitten. We kunnen met voeding een cliënt dus echt een beter leven geven.’’
Marieke: ,,Eten is ook meer dan het binnen krijgen van de juiste voedingsstoffen. Dagelijkse maaltijden geven structuur aan de dag. Je kunt ernaar uitkijken. De bewoners koken en eten met elkaar, het is een sociale activiteit waarin ieder een rol heeft. Wie niet in staat is om groente te snijden, kan wel de boodschappen in de koelkast doen of de tafel dekken. Koken betekent ook boodschappen doen, organiseren en plannen. Je moet bedenken wat je wilt eten, dus moet je creatief zijn.’’
Beiden hebben ooit gekozen voor diëtetiek vanwege hun interesse in voeding en mensen. Door hun stages bij Ipse de Bruggen ontdekten ze dat het vak in deze instellingen ook bestaat. Anne-Marit: ,,Ik wist dat toen helemaal niet. Het was in de gezondheidszorg een klein aandachtsgebied. Nu zijn er landelijk 110 diëtisten VG (verstandelijke gehandicaptenzorg, red.). We krijgen daarvoor specifieke scholing. Daardoor is het nu veel professioneler. We zien ook dat het aandeel van ons vak in een behandelplan toeneemt.’’ Hoewel hun expertise veel breder is, vinden ze nog wel dat ze diëtist zijn. Marieke: ,,Maar dit geeft een extra dimensie aan mijn werk.’’
Bron: Algemeen Dagblad
Tekst: Bert van den Hoogen
Rubriek: DE DAG VAN..
Datum: 17-09-2024